اسارت و محرومیت، بحران‌های همیشگی در زندگی اسرا هستند، اما اسرای ایرانی با شجاعت و خلاقیت خود توانستند از این شرایط طاقت‌فرسا گذر کنند؛ از تبدیل مواد ساده به ابزارهای کاربردی تا ساخت آثار هنری.
به گزارش روابط عمومی مؤسسه فرهنگی پیام آزادگان، یادداشت خبرنگار پیام آزادگان؛ در دوران اسارت، اسرای ایرانی در اردوگاه‌های عراق، در شرایطی سخت و طاقت‌فرسا با حداقل امکانات موجود به‌دنبال راه‌هایی برای بهبود زندگی خود و مقابله با بحران‌ها بودند. آنچه در این فرآیند به‌طور خاص برجسته می‌شود، استفاده مؤثر و ابتکاری از منابع موجود، خلاقیت‌های هنری و نوآوری‌هایی است که در شرایطی بسیار دشوار خلق شد. این اقدامات نه تنها برای تأمین نیازهای اولیه زندگی ضروری بودند، بلکه نشان‌دهنده قدرت اراده، ذهن خلاق و روحیه مقاومت اسرا در برابر ظلم و سختی‌های بی‌پایان بود.
نوآوری در خلق ملزومات ضروری
با وجود محدودیت‌ها و کمبودهای شدید، اسرا توانستند با استفاده از حداقل مواد و امکانات موجود، ابزارهایی برای تأمین نیازهای روزمره خود بسازند. یکی از موارد برجسته در این زمینه، ساخت توپ ورزشی از تکه‌های پتو یا پارچه بود. با استفاده از ساق چرمی کفش‌های کهنه و پارچه‌های دور ریخته شده، توپ‌های ورزشی ساده‌ای ساخته می‌شد که امکان ورزش و حفظ سلامت روانی در شرایط اسارت را فراهم می‌آورد. همچنین اجاق‌های نفتی، که از قوطی‌های خالی رب گوجه‌فرنگی و سوخت‌هایی مانند نفت، بنزین و گازوئیل اردوگاه ساخته می‌شدند، به‌عنوان ابزاری برای گرم کردن غذا و چای و بهبود شرایط زندگی اسرا کاربرد داشتند. در این راستا، فتیله این اجاق‌ها معمولاً از لباس‌های مستعمل تهیه می‌شد.
صنایع دستی و آثار هنری در اسارت
اسرا با استفاده از مواد اولیه محدود، اقدام به خلق صنایع دستی و آثار هنری می‌کردند که هم جنبه کاربردی داشتند و هم به‌عنوان یک راه برای حفظ روحیه و مقابله با فشارهای روانی اسارت عمل می‌کردند. به‌عنوان مثال، ساخت آلبوم‌های عکس از مقوای گوشت یخ‌زده و جعبه‌های دارو، که برای نگه‌داری عکس‌های ارسالی از ایران استفاده می‌شد، نمادی از تلاش برای حفظ ارتباط با دنیای بیرون و ماندگاری خاطرات بود. این آلبوم‌ها اغلب با پارچه‌های تزیینی و نخ‌های رنگی گلدوزی می‌شدند تا ظاهر جذاب‌تری داشته باشند.
اسرا همچنین با تراشیدن سنگ‌های رنگی، اقدام به ساخت اشیاء هنری مانند گل، ماهی، پرنده، و تسبیح می‌کردند. این سنگ‌ها از سیم‌خاردار و مته‌های دستی ساخته‌شده از سیم‌خاردار برای سوراخ کردن استفاده می‌شدند. در زمینه ساخت تسبیح، هسته خرما، چوب، سنگ و حتی سر خودکار و روکش سیم برق به‌عنوان مواد اولیه برای این آثار استفاده می‌شد. از دیگر ابتکارات هنری می‌توان به ساخت کیف‌های دستی با استفاده از نخ‌های جوراب‌های مستعمل، ساخت گیوه با نخ‌ها و مواد اولیه موجود، و ساخت کفش‌های دستی با استفاده از پارچه و نخ اشاره کرد.
تولید ابزار نوشت‌افزار و لوازم تحریر
در شرایطی که دسترسی به ابزارهای نوشتاری بسیار محدود بود، اسرا به‌طور خلاقانه اقدام به تولید نوشت‌افزار کردند. برای مثال، روان‌نویس‌هایی با استفاده از پرمنگنات و سرنگ‌های مصرف‌شده ساخته می‌شدند. همچنین با استفاده از آب پیاز، نامه‌های نامریی تهیه می‌شد که با حرارت دادن به آن‌ها، نوشته‌های پنهانی نمایان می‌شد. از دیگر نوآوری‌ها در این زمینه می‌توان به ساخت اسلاید از کاغذ روغنی و تلق کاغذهای شکلات اشاره کرد که اسرا از آن‌ها برای نمایش تصاویر بر روی دیوارهای اردوگاه استفاده می‌کردند.
اسرا با استفاده از مقوا و مواد اولیه دیگر، اقدام به ساخت تخته‌سیاه دستی، جامدادی مخفی، و دفترچه‌هایی برای نوشتن کردند. در این زمینه، ساخت تخته‌سیاه دستی از مقوا و پلاستیک، با روغن و تراشه‌های صابون به‌عنوان سطح نوشتاری، یکی از ابتکارات منحصر به‌فرد بود. این اقدامات نه تنها برای حفظ ارتباطات درونی میان اسرا و ایجاد بستری برای آموزش و مطالعه مفید بود، بلکه به‌عنوان یک راه برای حفظ ارتباط با دنیای بیرون و تقویت روحیه‌های جمعی عمل می‌کرد.
خلاقیت و نوآوری به‌عنوان ابزاری برای بقا
علاوه بر کارکردهای عملی این نوآوری‌ها، بسیاری از این ابتکارات در شرایط اسارت، به‌منظور کاهش شکنجه‌های جمعی و فردی توسط عراقی‌ها نیز به‌کار می‌رفتند. به‌طور مثال، برخی از این صنایع دستی به سربازان عراقی فروخته می‌شدند تا برخی از نیازهای اساسی مانند غذا و لوازم بهداشتی تأمین شوند. همچنین، اسرا برای کاهش فشارهای روانی و بدنی خود، اقدام به ساخت هدایای هنری برای سربازان عراقی می‌کردند که در ازای آن، ممکن بود با کاهش شکنجه‌ها و سخت‌گیری‌های روزانه روبه‌رو شوند. این نوع تعاملات به‌ویژه در مقابله با فشارهای روانی و جسمی در اسارت، نقش مهمی ایفا می‌کرد و به حفظ تعادل روانی اسرا کمک می‌کرد.
نتیجه‌گیری
نوآوری‌های اسرای ایرانی در اردوگاه‌های عراق، نه تنها به‌عنوان راهی برای مقابله با سختی‌ها و فشارهای روحی اسارت مطرح می‌شود، بلکه نمادی از قدرت اراده، خلاقیت و مقاومت انسانی است که حتی در شرایطی که تمام ابزارهای بیرونی برای مبارزه از میان رفته‌اند، فرد می‌تواند با استفاده از حداقل منابع موجود، به حیات خود ادامه دهد و حتی به‌دنبال راه‌هایی برای بهبود وضعیت خود باشد. صنایع دستی، نوآوری‌های فنی و هنری، و تولید ابزارهای کاربردی از سوی اسرا، علاوه بر تأمین نیازهای روزمره، روحیه‌ای از پایداری و امید را در میان آن‌ها تقویت کرد که به‌عنوان درس‌هایی از مقاومت و انسانیت در برابر سخت‌ترین شرایط تاریخی باقی خواهد ماند.
انتهای پیام/
برای ورود به ویکی آزادگان اینجا کلیک کنید / www.wikiazadegan.com