آشنایی با زندگینامه شهید مرتضی آوینی

به گزارش روابط عمومی مؤسسه فرهنگی پیام آزادگان، شهید سید مرتضی آوینی، مستندساز، عکاس، روزنامه نگار، نویسنده و نظریه پرداز «سینمای اسلامی» ایرانی بود که در 21 شهریور سال 1326 در شهر ری متولد شد و در 20 فروردین 1372 در 45 سالگی در فکه خوزستان در اثر اصابت ترکش مین به شهادت رسید.

چکیده ای از زندگینامه شهید آوینی:

نام : سید مرتضی آوینی

معروف به : کامران

تاریخ و محل تولد : 21 شهریور 1326 شهر ری

تاریخ و محل شهادت : 20 فروردین 1372 (45 سال) فکه، خوزستان

علت شهادت : برخورد ترکش مین

تحصیلات : معماری

محل تحصیل : تهران

پیشه : کارگردان، روزنامه نگار

عنوان شهید آوینی : سید شهیدان اهل قلم

ملیت : ایرانی

دین : اسلام

مذهب : شیعه

همسر : مریم امینی

فرزند : کوثر آوینی

زندگی نامه شهید سید مرتضی آوینی :

سید مرتضی آوینی (متولد 21 شهریور 1326 در شهر ری – شهادت 20 فروردین 1372 در فکه) مستندساز، عکاس، روزنامه نگار، نویسنده و نظریه پرداز «سینمای اسلامی» ایرانی بود. وی در سال 1344 در دانشگاه تهران در رشته معماری تحصیل کرد. در طول انقلاب ایران، آوینی فعالیت هنری خود را به عنوان کارگردان فیلم های مستند آغاز کرد و از فیلمسازان برجسته جنگی به شمار می رفت. او بیش از 80 فیلم درباره جنگ ایران و عراق ساخت. به گفته اگنس دیویکتور، آوینی روش های اصلی فیلمبرداری را ابداع کرد و جنبه باطنی جنگ ایران و عراق را بر اساس اندیشه عرفانی شیعه به تصویر کشید. بیشتر کارهای او به بازتاب نحوه درک بسیجی ها از جنگ و نقش آنها در آن اختصاص داده شد. مشهورترین اثر وی مجموعه مستند روایت فتح است که در طول جنگ ایران و عراق فیلمبرداری شد. وی در سال 1372 در حین فیلمبرداری بر اثر انفجار مین شهید شد. آیت الله علی خامنه ای پس از شهادت آوینی، وی را سید شهیدان اهل قلم اعلام کرد. بیستمین روز فروردین به افتخار وی "روز هنر انقلاب اسلامی" نامگذاری شده است.

سنین جوانی و تحصیل سید مرتضی آوینی :

آوینی در سال 1326 در شهر ری، در جنوب تهران، در خانواده ای مسلمان از طبقه متوسط متولد شد که مذهبی خاصی نداشتند. او دوره ابتدایی و راهنمایی را در زنجان، کرمان و تهران گذراند. آوینی در سال 1344 وارد دانشگاه شد و مدرک کارشناسی ارشد معماری را از دانشگاه تهران گرفت.

مسعود بهنود شیوه زندگی آوینی در دوره ای که در تهران تحصیل می کرد را به شرح زیر توصیف کرد: "برای مدتی او هیپستر شد. موهای خود را بلند کرد و شروع به پوشیدن شلوار جین، دستبند کرد." بهنود در ادامه استدلال کرد که شیوه زندگی آوینی پس از سال 1357 تغییر کرد ، زمانی که آوینی به ادبیات و مسائل معنوی علاقه مند شد. دوستان و همکلاسی های آوینی بعداً گفتند که سبک زندگی و باورهای شخصی او پس از انقلاب ایران در سال 1357 تغییر کرده است.

شهرزاد بهشتی، یکی از دوستان آوینی در دوران حضورش در دانشگاه، بعداً گفت که "آوینی قبل و بعد از انقلاب شخص بسیار متفاوتی شد". پس از انقلاب، آوینی نوشتن را رها کرد و تمام نوشته های خود را به قصد اعلام نابودی "خود" سوزاند. پس از انقلاب، آوینی با ایدئولوژی آیت الله خمینی آشنا شد. او به عنوان پیرو خمینی توصیف شد، اما شاگرد نزدیک او نبود.

 

شهید سید مرتضی آوینی که بود؟

کار هنری شهید آوینی :

به گفته اگنس دیویکتور، استاد دانشگاه سوربن که متخصص سینمای ایران است، آوینی به جای ورود به عرصه سیاست مانند بسیاری از همکارانش، و با توانایی انجام این کار، با ساخت فیلم های مستند در انقلاب ایران شرکت کرد. سپس به تیم تلویزیونی جهاد ساختمانی پیوست. فیلمسازی او دارای هدف ایدئولوژیک توصیف شده است. وی رئیس واحد تلویزیونی جهاد ، یک واحد فیلم مستند بود که هم از کانال 1 صدا و سیما و هم از جهاد ساختمانی حمایت می کردند. به گفته آوینی، موقعیت وی بین دو موسسه "معلق" شد و اگر این نبود ، هیچ یک از فیلم ها ساخته نمی شد. آوینی بیش از 80 فیلم در مورد جنگ ایران و عراق ساخت و از عوامل اصلی مستندسازی جنگ به شمار می رود. در طول جنگ و به ویژه نبرد خرمشهر ، آوینی تصمیم گرفت وقایع را ضبط کرده و فیلم های تبلیغاتی بسازد.

سبک فیلم های شهید آوینی :

کامران رستگار، منتقد، کار آوینی را "ادغام" تکنیک های مستند و اهداف ایدئولوژیک "توصیف کرد. فیلم های او به ندرت از هویت ملی دشمنان در یک نبرد یاد می کنند و در عوض اقدامات سربازان جوان ایرانی را در مقایسه با اقدامات "شهدای" تاریخی شیعه مورد بررسی قرار می دهند. به گفته دیویکتور، آوینی یک رویکرد سینمایی اصلی ایجاد کرد که نه کاملاً واقع گرایانه بود و نه جلالی. در عوض، آوینی سعی کرد هم جنبه های قابل مشاهده (عملیات نظامی) و هم جنبه های باطنی (درونی یا اخلاقی) نبرد را به تصویر بکشد. او اینها را با فلسفه عرفان شیعه پوشاند و بیننده را دعوت کرد تا در رویداد یک مکان شخصی بسازد. آوینی در مورد ماهیت نویسندگی در فیلم های خود می گوید: "البته هر چیزی که نویسنده بنویسد از درون منشا می گیرد؛ همه هنرها به این شکل است. به همین ترتیب، یک فیلم نتیجه الهام فیلمساز است. با این حال ، اگر شخص خود را کاملاً در خدا غرق کند ، خداوند در آثار خود الهام می بخشد و در آنها ظاهر می شود. این هدف من است، نه ادعای من."

"فیلمبرداری از چیزی متفاوت" سیاست ویراستاری آوینی در مجموعه مستندهایش بود. او با خدمه ای از جوانان داوطلب آماتور کار می کرد. از آنجا که او آثار خود را بر اساس گسست از گذشته امپراتوری بنا کرده بود ، نمی توانست با تیمی که زیر نظر محمدرضا شاه تشکیل شده بود کار کند یا از روش های قدیمی تلویزیون ایران استفاده کند که از سبک های آمریکایی استفاده می کردند.

آوینی اظهار داشته است که گروه های فیلمبرداری او سعی کرده اند از "جعل شلخته" اکثر گزارش های تلویزیون خبر جلوگیری کنند. او از تیم های خود خواسته بود که برای مدت طولانی در مجموعه بمانند و برای کشف و برخورد با "دیگری" وقت بگذارند. او سعی کرد با به حداقل رساندن استفاده از جلوه های سینمایی، واقع گرایی را حفظ کند و از به تصویر کشیدن عاداتی که رزمندگان هنگام فیلمبرداری فرا گرفته بودند، جلوگیری کرد. آوینی به ندرت از پیروزی های بزرگ فیلم می گرفت و به سختی های مسائل استراتژی یا نظامی علاقه مند بود. مستندهای او تقریباً منحصر به نحوه نگرش داوطلبان (بسیجی) و درگیری و مشارکت آنها بود.

 

آثار شهید سید مرتضی آوینی

روایت فتح از آثار شهید آوینی :

روایت فتح یک مستند "مادام العمر" از جنگ ایران و عراق بود که بر زندگی روزمره سربازان ایرانی تمرکز داشت. این مجموعه شامل پنج سری بود و به جنبه های معنوی جنگ می پرداخت. این فیلم "یک تجربه معنوی مادام العمر" را از طریق روایت ایدئولوژیکی خود به تصویر کشید.

آثار نظری

دستخط امضا شده آوینی که روی آن نوشته شده بود: "ما این توهم را داریم که ما ماندیم اما شهدا رفتند. اما حقیقت این است که زمان ما را با خودش برد، اما شهدا ماندند."

او یک سری مقاله در مجله سوره در نقد تمدن غرب نوشت، موضوعی که بعداً مورد توجه فیلم او سراب (سراب) قرار گرفت.

به گفته دیویکتور، آوینی یک روشنفکر و نظریه پرداز بود که بر روی آشتی رژیم اسلامی ایران با مدرنیته سیاسی و زیبایی شناختی کار کرد. آثار آوینی شباهت هایی با اندیشمندان قرن 19 در جهان اسلام داشت که احساس می کردند به کارگیری تکنیک های سیاسی، اقتصادی یا فرهنگی غربی در خدمت هنر معنوی ضروری است. با این حال ، آوینی گفت که هنرمندان باید بتوانند آنچه را که وی به عنوان طبیعت ناپسند تکنیک های مدرن توصیف می کند ، به کار گیرند تا از آنها در هنر انقلابی معنوی استفاده کنند. وی در کنفرانسی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت هنر غرب محفظه ای است که می تواند هرگونه محتوایی را بپذیرد و می توان اندیشه دینی را بدون تغییر یا خیانت به آن وارد کرد.

شهادت سید مرتضی آوینی :

آوینی در 20 فروردین 1372 بر اثر انفجار مین در فکه، در شمال غربی استان خوزستان، بر اثر ترکش مین به شهادت رسید. پیکر شهید سید مرتضی آوینی ۲۲ فروردین با حضور مقام معظم رهبری و هنرمندان و نویسندگان تشییع و در گلزار شهدای بهشت زهرا (س) به خاک سپرده شد.

قبر سید مرتضی آوینی

آثار شهید آوینی :

فیلم های منتخب :

– شش روز در ترکمن صحرا

– سیل خوزستان

– خان گزیده ها

– حقیقت

– با دکتر جهاد در بشاگرد

– هفت قصه از بلوچستان

– با تیپ المهدی در محور رأس البیشه

– شیر مردان خدا! کرب‌وبلا در انتظار است

– روایت فتح

– شهری در آسمان

کتاب‌ های شهید آوینی :

– هر آنکه جز خود

– آئینه جادو

– توسعه و مبانی تمدن غرب

– گنجینه آسمانی

– یک تجربه ماندگار

– فردایی دیگر

– حلزون های خانه به دوش

– رستاخیز جان

– آغازی بر یک پایان

– فتح خون

– امام و حیات باطنی انسان

– با من سخن بگو دوکوهه

– مرکز آسمان

– نسیم حیات

– سفر به سرزمین نور

– انفطار صورت (در باب مبانی نظری هنر)

وی همچنین آثار منتشر نشده ای در حوزه ی ادبیات دارد.

انتهای پیام/

اللهمّ افْتَحْ لی فیهِ أبوابَ الجِنانِ واغْلِقْ عَنّی فیهِ أبوابَ النّیرانِ وَوَفّقْنی فیهِ لِتِلاوَهِ القرآنِ یا مُنَزّلِ السّکینهِ فی قُلوبِ المؤمِنین.