برای اسرای جنگی، عکس‌های خانوادگی نه تنها یادآور لحظه‌های شیرین زندگی بودند، بلکه نماد امید و مقاومت در روزهای تلخ اسارت به شمار می‌رفتند؛ اما همین یادگاری‌های کوچک گاهی بهایی سنگین داشتند.
به گزارش روابط عمومی مؤسسه فرهنگی پیام آزادگان، یادداشت/ در
میان خاطرات اسرا، عکس‌های خانوادگی یکی از ارزشمندترین و دردناک‌ترین
دارایی‌ها بودند؛ یادگاری‌هایی کوچک که برای بسیاری از اسرا نمادی از امید و
ارتباط با دنیای آزاد محسوب می‌شد. این عکس‌ها، گاهی توان روحی آنان را
تقویت می‌کرد و گاهی نیز منشأ خطراتی جدی می‌شد.
خاطراتی از پنهان‌کاری و شفقت دشمن
بسیاری از اسرا در ابتدای اسارت، تلاش
می‌کردند عکس‌های عزیزانشان را از دید نیروهای عراقی مخفی نگه دارند. این
عکس‌ها معمولاً در همان تفتیش اولیه کشف و معدوم می‌شدند، اما برخی
خوش‌شانس بودند. یکی از اسرا نقل می‌کند که چگونه عکسی از خانواده‌اش را با
ترفند از دید عراقی‌ها پنهان کرد. روزی هنگام تماشای عکس‌ها، توسط نگهبان
عراقی غافلگیر شد. او نگران بود که عکس‌ها مصادره یا پاره شوند، اما نگهبان
برخلاف انتظار، نه تنها از خشونت پرهیز کرد، بلکه با لحنی همدلانه به او
گفت: «ناراحت نباش، آزاد می‌شوی و پیش خانواده‌ات برمی‌گردی.»
نقض قوانین انسانی و مصادره خاطرات
عراقی‌ها اغلب اموال شخصی اسرا را به نفع
خود ضبط می‌کردند. این اقدامات، علاوه بر غارت مادی، جنبه‌ای عاطفی داشت و
بسیاری از اسرای ایرانی هرگز نتوانستند اموال خود را بازیابند. این رفتارها
نقض آشکار قوانین بین‌المللی، از جمله ماده 18 کنوانسیون سوم ژنو بود که
بر حفظ اموال شخصی اسیران تأکید دارد.
عکسی که مرگ آفرید
در شب عملیات کربلای 4، محمد رضایی،
رزمنده‌ای از خراسان به همراه هم‌رزمانش چند عراقی را اسیر کردند. محمد
عکسی از یک افسر عراقی به یادگار برداشت؛ اما این یادگاری ساده به بهایی
سنگین تمام شد. شاید در آن لحظه، محمد هرگز تصور نمی‌کرد که این عکس، سرنوشت او را رقم خواهد زد. پس از اسارت محمد، عراقی‌ها این عکس را در جیبش یافتند و یکی
از اسرای ایرانی که اعتقاداتش تحت فشار شکنجه متزلزل شده بود، علیه محمد
شهادت دروغ داد. او به بازجوهای عراقی گفت: «محمد رضایی آن شب افسر شما را
کشت و عکسش را از جیبش درآورد.». این اتهام بی‌اساس، بهانه‌ای شد تا عراقی‌ها محمد را به شدت شکنجه کنند و سرانجام او را به شهادت برسانند.
وجدان‌های بیدار در دل تاریکی
جالب است بدانیم که فرد خائن بعدها توبه
کرد و دوران محکومیتش را گذراند. اسرای دیگر، اگرچه نام او را افشا نکردند،
اما این رویداد را به‌عنوان درسی از خطا و توبه در خاطرات خود ثبت کردند.
عکس‌ها، اگرچه قطعه‌ای از کاغذ بیش
نبودند، اما بار سنگین عاطفی و تاریخی را در دل خود حمل می‌کردند. این
یادگاری‌های کوچک، گاه مایه تسلی بودند و گاه بهایشان، جان یک انسان بود.
انتهای پیام/
برای ورود به ویکی آزادگان اینجا کلیک کنید / www.wikiazadegan.com