دومین نشست از سلسله نشست‌های نقد کتاب «خوانش افتخار» با بررسی و نقد کتاب «حمله گرگ‌ها» به پایان رسید. این نشست صبح روز دوشنبه ۱۵ مرداد در موسسه پیام آزادگان برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی مؤسسه فرهنگی پیام آزادگان، دومین نشست از سلسله نشست‌های نقد کتاب «خوانش افتخار» با بررسی کتاب «حمله گرگ‌ها» به پایان رسید. این برنامه با حضور فریبرز خوب‌نژاد جانشین موسسه پیام آزادگان، دکتر محسن شاهرضایی منتقد، دکتر امیرمحمد عباس‌نژاد نویسنده کتاب، دکتر حسن بهشتی‌پور نویسنده، کارشناس و پژوهشگر، مسعود امیرخانی نویسنده و پژوهشگر ادبیات و فرزانه قلعه‌قوند معاون پژوهشی موسسه برگزار شد.
در ابتدای این نشست فریبرز خوب‌نژاد جانشین موسسه پیام آزادگان از ایجاد موزه آثار آزادگان در این موسسه خبر داد و گفت: بحث آزادگان موضوع کمتر مورد توجه رسانه‌هاست و ما جلسات نقد کتاب را به‌عنوان پیش برنامه‌های سالروز ورود آزادگان به کشورمان تدارک دیدیم و از اهالی رسانه تقاضا داریم در رسانه‌هایشان این ایام را یادآوری کنند.
خوب‌نژاد موضوع آزادگان را قطعه‌ای مهم از پازل دفاع مقدس دانست و گفت: خلبانان آزاده همانند سایر خلبان‌ها با اینکه در جنگ بوده‌اند و جنگیده‌اند؛ در دوران اسارت شرایط ویژه و حساسی داشته‌اند لذا نقش آن‌ها در دفاع مقدس خاص بوده است.
وی در ادامه به خاطرات ویژه سرهنگ علی شط‌نیسانی اشاره کرد و با بیان اینکه ایشان در دو جنگ علیه رژیم بعث جنگیده است که تجربه اول وی مربوط به دوران پهلوی است، افزود: سرهنگ شط‌نیسانی در روزهای ابتدایی دفاع مقدس به اسارت دشمن بعث درآمده و ۱۰ سال در اسارت بوده است. شخصا معتقدم ارتش هنوز نتوانسته به‌اندازه نقشی که در دفاع مقدس داشته در ادبیات بازگو کننده باشد که امیدواریم در ادامه شخصیت‌های برجسته ارتش شناسایی و خاطراتشان ثبت و ضبط شود.
در ادامه فرزانه قلعه قوند کارشناس مجری و معاون پژوهشی موسسه ضمن تشریح روند نشر کتاب حمله گرگ‌ها، اظهار داشت: انتشارات پیام آزادگان حساسیت بالایی در راستی آزمایی کتاب هایش دارد و تنها انتشاراتی هستیم که کتاب‌هایمان ۱۰۰ درصد راست آزمایی می‌شوند. برای این کتاب ما مجبور به مراجعه به منابعی بودیم که در دسترس نبودند. در واقع کتاب زنده است و کتاب حمله گرگ‌ها از این قبیل است. این کتاب ششمین کتابی است که در حوزه آزادگان توسط آقای عباس‌نژاد نوشته شده و البته تنها کتابی است که ایشان با همکاری انتشارات ما روانه بازار کردند.
در بخش دیگر این برنامه دکتر امیرمحمد عباس‌نژاد نویسنده
کتاب حمله گرگ‌ها ضمن قدردانی از عوامل موثر در نشر این کتاب گفت: راوی کتاب ما با وجود داشتن خاطرات عجیب و منحصر به فرد خود نتوانست آن ها را بنویسد و روی کاغذ بیاورد، ولی به لطف موسسه پیام آزادگان این امکان فراهم شد تا چنین خاطرات ارزشمندی ثبت و ضبط شود.
قلعه‌قوند در ادامه با پرسش یک
سوال از آقای عباس نژاد گفت: آیا چنانچه به عقب بازگردید کتاب حمله گرگ‌ها را دوباره به همین شکل می‌نویسید یا تغییراتی در آن اعمال می‌کنید؟
عباس‌نژاد در پاسخ گفت: قطعا اگر به گذشته برگردم یک بازنویسی خواهم کرد. مخاطب من ذائقه
امروز و دیروزش متفاوت است. نگاه من در گذشته و امروز متفاوت است و بر این
باورم کتاب‌هایم کامل و جامع نیست و برای تکمیل آن به کمک شما و نقدهای
کارشناسان نیازم دارم. بنده همیشه به دوستانم می‌گویم و معتقدم کتاب همانند فرزند آدم است که هر کتاب یک ارزش افزوده و مزیت خاص خودش را دارد. خاطرات سرهنگ شط‌نیسانی برای من بسیار شیرین بود. اگر به گذشته برگردم بدون شک دوباره اینکار را انجام خواهم داد. ارزش خاطرات آقای شط‌نیسانی از جایی مشخص می‌شود که بین آن خلبانان اسیر در عراق خاطرات ایشان اطلاعات جدیدی به ما می‌دهد. ساعت‌ها روی این کتاب وقت گذاشتم تا بتوانم کتابی با اطلاعات دقیق به مخاطب ارائه کنم. کتاب های دیگری در این حوزه به چاپ رسیده است ولی این کتاب در این سطح متفاوت است.
نویسنده کتاب حمله گرگ‌ها ادامه داد: راوی کتاب افسری است که در روزهای اول جنگ به اسارت درآمد و حوادثی که برای ایشان اتفاق افتاد باعث جذابیت خاطرات وی شد. حمله گرگ‌ها حاصل ۱۶ ساعت مصاحبه با آقای شط‌نیسانی می‌باشد؛ تمایل داشتم مصاحبه‌های بیشتر با ایشان داشته باشم ولی
شرایط وی و مشکلات دیگری از این قبیل اجازه این کار را نداد.
در بخش دیگری از نشست نقد کتاب حمله‌گرگ‌ها، دکتر محسن شاهرضایی که به عنوان منتقد در این برنامه حضور داشت در خصوص سبک نوشتاری این کتاب گفت: حمله گرگ‌ها در زمره کتاب‌هایی با موضوع زندان نویسی است. یکی از گونه‌های ادبی مهمی که در ادبیات ما حضور و بروز دارد ادبیات زندان نویسی است. کتاب حمله گرگ ها از این نوع است و حتی از نوع بدتر آن یعنی در زندان دشمن است. کتاب‌های انتشارات پیام آزادگان کتاب هایی از نوع شکوفایی و حبسیه نویسی است. من فکر می‌کنم زندان نویسی بعد از جنگ تحمیلی شکوفا شد زیرا قبل از آن حبسیه‌ها فقط در حد شعر بود اما اکنون می توان به شکوفایی این حوزه پی برد.
وی با طرح این پرسش که رابطه و نسبت زندان و کتاب چیست، گفت: یکی از این
رابطه‌ها وجود و خلق حبسیه‌هاست؛ ورق‌پاره‌های زندان از بزرگ علوی از
نمونه‌های موفق این حبسیه‌هاست. بسیاری از شاهکارهای ادبی در زندان نوشته
شده‌اند که خاطرات مارکوپولو و برخی از کتاب‌های نجف دریابندری در زندان
نوشته شده است. کتاب هنر داستان نویسی مرحوم امیرحسین فردی و یا آثاری از
پرویز شهریاری چنین شرایطی داشته‌اند لذا نگارش کتاب در زندان بسیار اتفاق
افتاده است.
این منتقد اظهار داشت: کار مصاحبه‌گر کار مهمی است. آقای عباس‌نژاد ۱۶ ساعت را برای مصاحبه اختصاص دادند با اینحال برای ماجرایی همچون اسارت حداقل ۵۰ ساعت مصاحبه نیاز است، اما شرایط مصاحبه با آقای نیسانی متفاوت بود و در آن حرفی نیست. بنده زحمات نویسنده و انتشارات شما را در این کتاب دیدم. کتاب در ۱۷ بخش است و بخش‌های آن اسم ندارد و درست است که نداشته باشد. کوتاه‌نویسی بخش‌های آن هم هنر درستی است. کتاب شما نثر خواندنی و جذابی داشت و مخاطب را خسته نمی‌کند. زوایای پرداختن به زندگی شخصی راوی خوب کار شد و بخش‌بندی ها به صورت حرفه‌ای انجام شد.
شاهرضایی در ادامه افزود: حمله گرگ‌ها یک زوایه متفاوت از دید یک ستوان ارتش است. از یک اردوگاهی که همه افراد در آنجا ارتشی بوده این نوع زاویه دید از نظر من خاص است. دیدگاه‌های جدیدی در کتاب وجود داشت و تصاویر خوبی هم به کار برده شد اما امیدوار بودم از تصاویر بیشتری استفاده شود. این کتاب نمایه دارد و می تواند به اسامی که در آن وجود دارد رجوع کرد. اسامی همرزمان راوی در کتاب نام برده شده و این بسیار خوب است. مخاطب با خواندن کتاب به صبوری و پایبندی برادران ارتشی به ارزش های انقلاب و امام(ره) به خوبی پی میبرد.
منتقد کتاب حمله‌گرگ‌ها در ادامه گفت: من فکر می‌کنم راوی ما در خاطراتش لحظات غم و اندوه را کنار گذاشت و بیشتر به لحظات امیدواری پرداخت ولی در مجموع کتابی خوش دست، خوش خوان و با توجه به محدودیت‌های راوی از نظر بنده امتیاز بالایی دارد.
در بخش سوم این برنامه دکتر حسن بهشتی پور دیگر کارشناس و منتقد حاضر در نشست در این خصوص گفت: این کتاب برای من که در دوران اسارتم مفقودالاثر بودم یک حسن خوبی داشت، زیرا بر این باور بودم که بدتر از ما نبود ولی خلبانان عزیز ما که توسط صلیب سرخ ثبت نشده بودند و به جای اردوگاه در زندان اسیر بودند سختی مضاعفی را متحمل شدند. راوی کتاب ما ده سال در زندان بود و تمام راه‌هایی که می‌شد یک اسیر را زندانی و شکنجه کرد روی آقای نیسانی و همرزمانش پیاده شد. من پیشنهاد می‌کنم دوستان این کتاب را بخوانند. جنبه های مثبتی که آقای قاضی گفتند خاصیت های منحصر به فرد کتاب را نشان می دهد؛ ابتکارات آن‌ها را در زندان به خوبی نشان داده و باعث باور پذیری بیشتر آن شد.
بهشتی‌پور ادامه داد: در فصل‌های کتاب از واژه‌هایی مثل ازدواج استفاده شد و درمورد آن بسیار خوب صحبت شد. فصل بندی خوب کتاب و استفاده از برخی اسامی که نویسنده را تشویق به ادامه خواندن می‌کند کار درستی بود. اسم کتاب در متن آن استفاده شده و نام آن محصول محتوای کتاب است.
وی در ادامه گفت: در متن کتاب یکسری ابهاماتی وجود داشت که بهتر بود با دقت بیشتری روی آن کار شود. وقتی کتاب را مطالعه می‌کنید به مواردی بر می‌خورید که حاصل اشتباه راوی یا نویسنده است، از جمله ورود آقای شط‌نیسانی به دانشگاه افسری و گروهبان شدن ایشان که با اطلاعاتی که بنده دارم پس از ورود به دانشگاه وی می‌بایست ستوان می‌شد و نه گروهبان. در پاورقی توضیحاتی دادید بدون آنکه رفرنس بدهید. اگر ما خاطرات را با راستی آزمایی به تاریخ تبدیل می‌کنیم نیاز است که رفرنس داده شود تا توجه مخاطب را جلب کند و به جذابیت کتاب بیفزاید. این کار از بروز اشتباهاتی هم جلوگیری می‌کند. دیگر اشتباهی که در همه جا مشاهده می‌شود اشاره به روز برگزاری همه‌پرسی جمهوری اسلامی در روز دوازدهم فروردین است. در واقع ۱۲ فروردین نتیجه رأی‌ها اعلام شده و همه‌پرسی در دهم فروردین برگزار شد. در کتاب مورد بررسی ما این مورد باید اصلاح شود، از این جهت که این اشتباه به صورت مکرر در بین مردم و نویسندگان ما اتفاق می‌افتد.
دکتر شاهرضایی منتقد برنامه در ادامه نقدهای قبلی خود اظهار داشت: در کتاب نکات آموزنده و بی نظیری وجود داشت. در بحث دانشکده افسری نظر موافقی با دکتر بهشتی‌پور دارم. طبق مطالعه بنده راوی در اهواز دوره دیده و دانشکده افسری هم در تهران است، این ورود آقای شط‌نیسانی به دانشکده افسری و درجه ایشان پس از پایان دوره نیاز به بررسی دوباره دارد. در جایی از کتاب روای می‌گوید عربی بلد بودم اما مخاطب تا آن زمان نمی دانست که خانواده وی عرب بوده و یا تعداد آن‌ها چند نفر است و از چه طایفه و قومی بودند. البته اگر چه راوی اکنون در بین ما نیست اما می‌توان از نزدیکان ایشان برای تکمیل کردن برخی اطلاعات استفاده کرد.
شاهرضایی افزود: رفرنس ندادن هم برای من مورد نقد است. زمانی که شما در کتاب یک نفر را نام می‌برید باید در زیرنویس همان صفحه به معرفی وی بپردازید. در جایی از کتاب گفته شده با یک تیغ چیزی را تکه تکه کرده‌ام و طبق اطلاعات قبلی و در چنین آسایشگاهی با این وضعیت و محدودیت ها این که تیغ از کجا پیدا شده است برای مخاطب ابهام دارد.
شاهرضایی در پایان گفت: مقدمه ناشر و نویسنده شبیه بود ولی در مجموع کتاب ارزنده‌ای بود و نقدهای بنده از ارزش‌های آن کم نمی‌کند. موسسه پیام آزادگان به صورت تخصصی کار می‌کند و کاش در تمام کشور چنین محموعههایی برای کارهای تخصصی ایجاد می‌شد تا مثل این موسسه براساس مستندات خودشان و تجربه زیستی که دارند باعث موفقیت در کار می‌شدند.
انتهای پیام/
برای ورود به ویکی آزادگان اینجا کلیک کنید / www.wikiazadegan.com